ΜΑΙΜΑΚΤΗΡΙΩΝ (22/23 Ὀκτωβρίου - 20/21 Νοεμβρίου 2025)

   Λεξικόν Δημητράκου
μαιμακτήρια [τὰ] ἑορτὴ ἐν ταῖς ἀρχαίαις ᾿Αθή-
ναὶς τελουμένη κατά τὸν μῆνα Μαιμακτηριῶνα
πρὸς τιμὴν τοῦ Διὸς Μαιμάκτου,

μαιμακτηριών-ὥνος [ὁ] ὁ πέμτος μὴν τοῦ ᾿Ατ-
τικοῦ ἐνιαυτοῦ, ἀντιστοιχῶν πρὸς τὸ ἀπὸ τῶν μέ-
σων ᾿Οκτωδρίου μέχρι τῶν μέαων Νοεμβρίου
διάστημα, ὀνομασθεὶς ἐκ τοῦ Διὸς Μαιμάκτου,
καθ᾽ ὃν ἐτελεῖτο ἡ ἑορτὴ Μαιμακτήρια : ᾿Αριστλ.
ΖΙ 5780,.13 ἡ δ᾽ ὀχεία γίγνεται μετ᾽ ἀρκτοῦρον
περὶ τὸν Βοηδρομιῶνα καὶ Μαιμακτηριῶνα, Διόδ,
Σ 3,48 ἀπὸ γάρ μηνός, ὄν καλοῦσιν ᾿Αθηναῖοι
Μαιμακτηριῶνα πρβλ. ᾿Αρποκρ.ἐνλ, ἀρχὴν δὲ
λαμβάνοντος τοῦ χειμῶνος ἐν τούτῳ τῷ μηνὶ, ὁ
ἀὴρ ταράττεται καὶ μεταδολὴν ἴσχει».
 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ.

Γάϊος Πλίνιος. Φυσική Ιστορία 35, 58 - 77ΜΧ -

Φωτογραφία Commons : Η Σχολή του Απελλή του Jean Broc

Gaius Plinius Secundus, Naturalis historia - Έκανα την ελληνική μετάφραση - (διάφορα αποσπάσματα από την αρχαία γραμματεία σχετικά με τους αθλητικούς αγώνες)

58 quin immo certamen etiam picturae florente eo institutum est Corinthi ac Delphis, primusque omnium certavit cum Timagora Chalcidense, superatus ab eo Pythiis, quod et ipsius Timagorae carmine vetusto apparet, chronicorum errore non dubio.

Γάϊος Πλίνιος. Φυσική Ιστορία 35, 58 - 77ΜΧ -

Πράγματι, καθιερώθηκαν οι αγώνες ζωγραφικής στην Κόρινθο και τους Δελφούς από την εποχή της ακμής του και πρώτος από όλους αγωνίστηκε ο ίδιος εναντίον του Χαλκιδέα Τιμαγόρα και νικήθηκε από αυτόν στα Πύθια. Αυτό προκύπτει από ένα παλιό ποίημα που συνέθεσε ο ίδιος ο Τιμαγόρας. πράγμα που αναμφίβολα αποδεικνύει ότι τα χρονικά κάνουν λάθος.

ΠΥΑΝΕΨΙΩΝ (22/23 Σεπτεμβρίου - 21/22 Ὀκτωβρίου 2025)

 Λεξικόν των δέκα ρητόρων

ΠΥΑΝΟΨΙΑ
Λυκοῦργος ἐν τῷ κατὰ Μενεσαίχμου ‘καὶ ἡμεῖς Πυανόψια ταύτην τὴν ἑορτὴν καλοῦμεν, οἱ δ̓ ἄλλοι Ἕλληνες Πανόψια, ὅτι πάντας εἶδον τοὺς καρποὺς τῇ ὄψει.’ Ἀπολλώνιος καὶ σχεδὸν πάντες οἱ περὶ τῶν Ἀθήνησιν ἑορτῶν γεγραφότες Πυανεψιῶνος ἑβδόμῃ τὰ Πυανέψια Ἀπόλλωνι ἄγεσθαί φασι. δεῖν δέ φασι λέγειν Πυανέψια, καὶ τὸν μῆνα Πυανεψιῶνα• πύανα γὰρ ἕψουσιν ἐν αὐτοῖς καὶ ἡ εἰρεσιώνη ἄγεται.


Λεξικόν Δημητράκου
πυανέψια [τὸ] κ. πυανόψια {κτ. παράλ, τοῦ Ἰερ ἀ)
ἡ ἐπὶ τῇ συγκομιδῇ τῶν ὀσπρίων ἐορτὴ ἡ ἀγουέ-
νη ἐν ᾿Αθήναις κατ᾽ ἔτος τῇ ἑβδόμῃ ἡμέρᾳ τοῦ
μηνὸς πυανεφιῶνος βλ.λ. πρὸς τιμὴν τοῦ ᾿Απόλ-
λωνος, τῆς Σκιράδος ᾿Αθηνᾶς, βραδύτερον δὲ
καὶ τοῦ Διονύσου καὶ ἕν ἡ παρεσκεύαζον καὶ
ἤσθιον ἔδεσμα ἐκ κυάμων ἢ ἄλλων ὀσπρίων καὶ
ἐκλελεηισμένης κριθῆς {πτισάνης Εὕστ,]283,Η
«ηυανέφια .. διά τὸ πυάνους πρότερον τοὺς
κυάμους καλεῖσθοι» : Λυκοῦργ.ἀπ.84,᾽ Αθήν.4084.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ.

Πρόκλου : ΕΙΣ ΗΛΙΟΝ

ΕΙΣ ΗΛΙΟΝ

Κλῦθι, πυρὸς νοεροῦ βασιλεῦ, χρυσήνιε Τιτάν, κλῦθι, φάους ταμία, ζωαρκέος, ὦ ἄνα, πηγῆς αὐτὸς ἔχων κληῖδα καὶ ὑλαίοις ἐνὶ κόσμοις ὑψόθεν ἁρμονίης ῥύμα πλούσιον ἐξοχετεύων. κέκλυθι• μεσσατίην γὰρ ἐὼν ὑπὲρ αἰθέρος ἕδρην καὶ κόσμου κραδιαῖον ἔχων ἐριφεγγέα κύκλον πάντα τεῆς ἔπλησας ἐγερσινόοιο προνοίης. ζωσάμενοι δὲ πλάνητες ἀειθαλέας σέο πυρσοὺς αἰὲν ὑπ᾽ ἀλλήκτοισι καὶ ἀκαμάτοισι χορείαις ζῳογόνους πέμπουσιν ἐπιχθονίοις ῥαθάμιγγας. πᾶσα δ᾽ ὑφ᾽ ὑμετέρῃσι παλιννόστοισι διφρείαις Ὡράων κατὰ θεσμὸν ἀνεβλάστησε γενέθλη. στοιχείων δ᾽ ὀρυμαγδὸς ἐπ᾽ ἀλλήλοισιν ἰόντων παύσατο σεῖο φανέντος ἀπ᾽ ἀρρήτου γενετῆρος. σοὶ δ᾽ ὑπὸ Μοιράων χορὸς εἴκαθεν ἀστυφέλικτος• ἂψ δὲ μεταστρωφῶσιν ἀναγκαίης λίνον αἴσης, εὖτε θέλεις• περὶ γὰρ κρατέεις, περὶ δ᾽ ἶφι ἀνάσσεις. σειρῆς δ᾽ ὑμετέρης βασιλεὺς θεοπειθέος οἴμης ἐξέθορεν Φοῖβος• κιθάρῃ δ᾽ ὑπὸ θέσκελα μέλπων εὐνάζει μέγα κῦμα βαρυφλοίσβοιο γενέθλης. σῆς δ᾽ ἀπὸ μειλιχόδωρος ἀλεξικάκου θιασείης Παιήων βλάστησεν, ἑὴν δ᾽ ἐπέτασσεν ὑγείην, πλήσας ἁρμονίης παναπήμονος εὐρέα κόσμον. σὲ κλυτὸν ὑμνείουσι Διωνύσοιο τοκῆα• ὕλης δ᾽ αὖ νεάτοις ἐνὶ βένθεσιν εὔιον Ἄττην, ἄλλοι δ᾽ ἁβρὸν Ἄδωνιν ἐπευφήμησαν ἀοιδαῖς. δειμαίνουσι δὲ σεῖο θοῆς μάστιγος ἀπειλὴν δαίμονες ἀνθρώπων δηλήμονες, ἀγριόθυμοι, ψυχαῖς ἡμετέραις δυεραῖς κακὰ πορσύνοντες, ὄφρ᾽ αἰεὶ κατὰ λαῖτμα βαρυσμαράγου βιότοιο σώματος ὀτλεύωσιν ὑπὸ ζυγόδεσμα πεσοῦσαι, ὑψιτενοῦς δὲ λάθοιντο πατρὸς πολυφεγγέος αὐλῆς. ἀλλά, θεῶν ὤριστε, πυριστεφές, ὄλβιε δαῖμον, εἰκὼν παγγενέταο θεοῦ, ψυχῶν ἀναγωγεῦ, κέκλυθι καί με κάθηρον ἁμαρτάδος αἰὲν ἁπάσης• δέχνυσο δ᾽ ἱκεσίην πολυδάκρυον, ἐκ δέ με λυγρῶν ῥύεο κηλίδων, Ποινῶν δ᾽ ἀπάνευθε φυλάσσοις πρηΰνων θοὸν ὄμμα Δίκης, ἣ πάντα δέδορκεν. αἰεὶ δ᾽ ὑμετέραισιν ἀλεξικάκοισιν ἀρωγαῖς ψυχῇ μὲν φάος ἁγνὸν ἐμῇ πολύολβον ὀπάζοις ἀχλὺν ἀποσκεδάσας ὀλεσίμβροτον, ἰολόχευτον, σώματι δ᾽ ἀρτεμίην τε καὶ ἀγλαόδωρον ὑγείην, εὐκλείης τ᾽ ἐπίβησον ἐμέ, προγόνων τ᾽ ἐνὶ θεσμοῖς Μουσάων ἐρασιπλοκάμων δώροισι μελοίμην. ὄλβον δ᾽ ἀστυφέλικτον ἀπ᾽ εὐσεβίης ἐρατεινῆς, εἴ κε θέλοις, δός, ἄναξ• δύνασαι δ᾽ ἑὰ πάντα τελέσσαι ῥηιδίως• κρατερὴν γὰρ ἔχεις καὶ ἀπείριτον ἀλκήν. εἰ δέ τι μοιριδίοισιν, ἑλιξοπόροισιν ἀτράκτοις, ἀστεροδινήτοις ὑπὸ νήμασιν οὐλοὸν ἄμμιν ἔρχεται, αὐτὸς ἔρυκε τεῇ μεγάλῃ τόδε ῥιπῇ.

---------
Ἀπόδοσις
Εισάκουσέ με, βασιλέα του νοερού πυρός, Τιτάνα με τα χρυσά ηνία, εισάκουσέ με, ταμία του φωτός, ω άνακτα, που έχεις το κλειδί της ζωογόνου πηγής και εξοχετεύεις από ψηλά πλούσιο ρεύμα αρμονίας στους υλαιούς Κόσμους. Εισάκουσέ με. Γιατί εσύ που βρίσκεσαι πάνω από την μεσαία έδρα του αιθέρα και κατέχεις τον καρδιαίο πολυφεγγή κύκλο του Κόσμου, γέμισες τα πάντα με την δική σου εγερσίνοη πρόνοια. Ζωσμένοι οι πλανήτες με τους δικούς σου αειθαλείς πυρσούς, αεί στέλνουν με τις αδιάκοπες και ακάματες χορείες τους ζωογόνες σταγόνες στα επιχθόνια. Κάτω από τις επαναλαμβανόμενες πορείες του άρματός σου αναβλάστησε σύμφωνα με τον θεσμό όλη η γενιά των Ωρών. Ο ορυμαγδός των στοιχείων που χτυπούν το ένα το άλλο σταμάτησε μόλις εσύ εμφανίστηκες από τον άρρητο γονιό σου. Μπροστά σου υποχώρησε ο ακλόνητος χορός των Μοιρών. Και μεταστρέφουν το νήμα της αναγκαίας μοίρας όταν θελήσεις. Γιατί ολόγυρα κρατείς, ολόγυρα ανάσσεις με ισχύ. Από την δική σου σειρά ξεπήδησε ο βασιλέας του θεοπειθούς τραγουδιού, ο Φοίβος. Μέλποντας τα θέσκελα με την συνοδεία της κιθάρας κατευνάζει το μεγάλο κύμα της βαρύβουης γενιάς. Από τον δικό σου αλεξίκακο θίασο βλάστησε ο γλυκόδωρος παιάνας, και επίταξε την δική του υγεία, γεμίζοντας τον ευρύ Κόσμο με ιαματική αρμονία. Εσένα υμνούν ως ξακουστό πατέρα του Διονύσου. Άλλοι σε επευφήμησαν στις οδές ως εύιον Άττη στα απώτατα βάθη της ύλης, άλλοι ως αβρό Άδωνη. Φοβούνται την απειλή του γρήγορα κινούμενου μαστίγιου σου οι αγριόθυμοι Δαίμονες, που βλάπτουν τους ανθρώπους και μηχανεύονται κακά για τις δίστιχες ψυχές μας, προκειμένου για πάντα μέσα στον πάτο του βαρύβουου βίου να υποφέρουν πεσμένες στα ζυγόδεσμα του σώματος και να ξεχάσουν την πολυφεγγή αυλή του υψηλού πατέρα. Αλλά, θεών άριστε, στεφανωμένε με πυρ, όλβιε Δαίμονα, εικόνα του πανγγενέτη θεού, αναγώγιε των ψυχών, άκουσέ με και καθάρισέ με για πάντα από κάθε αμαρτία. Δέξου την πολυδάκρυτη ικεσία μου και σώσε με από τις λυγρές κηλίδες, φύλαγέ με μακριά από τις Ποινές, καταπραΰνοντας το γρήγορα κινούμενο όμμα της Δίκης που δέρκει τα πάντα. Με την δική σου αλεξίκακη αρωγή να χαρίζεις για πάντα στην ψυχή μου αγνό φως, που χαρίζει πολύ όλβο, σκορπίζοντας την γεννημένη από δηλητήριο αχλή που είναι όλεθρος για τους βροτούς. Χάρισέ ακόμη την ακεραιότητα και την αγλαόδωρη υγεία στο σώμα μου, και οδήγησέ με σε ευκλεή μονοπάτια, ώστε μέσα στους θεσμούς των προγόνων να φροντίζω για τα δώρα των ερασιπλόκαμων Μουσών. Και δώσε μου άνακτα, εάν το θέλεις, ακλόνητο όλβο από την εράσμια Ευσέβεια. Όλα δύνασαι να τα τελέσεις εύκολα. Γιατί έχεις κρατερή και απείριτη άλκη. Και αν έρχεται προς εμάς κάποιο κακό προερχόμενο από την άτρακτο της Μοίρας, που πορεύεται ελικοειδώς, κάτω από τα αστεροδίνητα νήματα, διώχνετο εσύ με την μεγάλη σου ριπή.

ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝ (24/25 Αὐγούστου - 21/22 Σεπτεμβρίου 2025)

  Σύμφωνα με το Λεξικὸν Σουίδα

[Βοηδρομία·] βοηδρομεῖν μὲν τὸ βοηθεῖν ὠνομάζετο, τουτέστιν ἐπὶ μάχην δραμεῖν. ἔστι δὲ ἡ
Βοηδρομία ἑορτή τις Ἀθήνησι καλουμένη, καθ' ἣν ἡμέραν ἐβοήθησεν ὁ Ξούθου σπουδῇ πολλῇ
πολεμουμένοις Ἀθηναίοις ὑπὸ Εὐμόλπου τοῦ Ποσειδῶνος. Ἐρεχθεὺς δὲ τότε Ἀθηναίων
ἐβασίλευεν.
 -------------

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ.

Ἐλαία ἡ καλλιστέφανος -Αριστοτέλης 834 α

Αριστοτέλης 834 α
Ἐλαία ἡ καλλιστέφανος

Ἐν τῶ Πανθείω, ἐστὶν ἐλαία, καλεῖται δὲ καλλιστέφανος, ταύτης πάντα τὰ φύλλα ταῖς ἐλαίαις ἐναντία πέφυκεν, ἔξω γὰρ ἀλλ’ οὐκ ἐντὸς ἔχει τὰ χλωρά.
ἀφίησί τε τοὺς πτόρθους ὥσπερ ἡ μύρτος εἰς τοὺς στεφάνους συμμέτρως.
ἀπὸ ταύτης φυτὸν λαβὼν ὁ Ἡρακλῆς ἐφύτευσεν Ὀλυμπίασιν, ἀφ’ ἧς οἱ στέφανοι τοῖς ἀθληταῖς δίδονται.
ἔστι δὲ αὕτη παρὰ τὸν Ἰλισσὸν ποταμόν, σταδίους ἑξήκοντα τοῦ ποταμοῦ ἀπέχουσα, περιωκοδόμηται δὲ, καὶ ζημία μεγάλη τῶ θιγόντι αὐτῆς ἐστίν.
ἀπὸ ταύτης δὲ τὸ φυτὸν λαβόντες ἐφύτευσαν Ἠλεῖοι ἐν Ὀλυμπία, καὶ τοὺς στεφάνους ἀπ’ αὐτῆς ἔδωκαν.

Στην ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΠΑΝΘΕΟΥ φυτρώνει μια ελιά που λέγεται καλλιστέφανος. Όλα τα φύλλα αυτής της ελιάς, φυτρώνουν αντίθετα από τα φύλλα που φυτρώνουν στις συνηθισμένες ελιές, δηλαδή τα νέα φύλλα φυτρώνουν στα εξωτερικά κλαδιά και όχι στα εσωτερικά.
Από αυτήν την ελιά, αφαιρούν τα τρυφερά βλαστάρια και τα κόβουν συμμετρικά, όπως κάνουν και με την μυρτιά
Από αυτήν την ελιά, έλαβε ο Ηρακλής μια παραφυάδα και την φύτεψε στην Ολυμπία και από αυτήν την ελιά κατασκευάζονται τα στεφάνια των αθλητών.
Αυτή η ελιά βρίσκεται κοντά στο Ιλισσό ποταμό (στην περιοχή του Πανθέου) σε απόσταση 60 σταδίων.
Υπάρχουν επίσης οικοδομήματα χτισμένα γύρω γύρω από αυτήν και αν τυχόν κάποιος πάει και πειράξει αυτό δέντρο, παθαίνει μεγάλη ζημιά!
Παραφυάδες από αυτήν την ελιά πήραν οι Ηλείοι και τις φύτεψαν στην Ολυμπία και από αυτές τις ελιές κατασκεύαζαν τα στεφάνια των νικητών.

ΜΕΤΑΓΕΙΤΝΙΩΝ (25/26 Ἰουλίου - 23/24 Αὐγούστου 2025)

    Σύμφωνα με το Λεξικὸν Σουίδα

[Μεταγειτνιών:] δεύτερος μὴν παρ' Ἀθηναίοις. ἐν δὲ τούτῳ Ἀπόλλωνι Μεταγειτνίῳ θύουσι.

Liddell. Scott. (Greek)
Μεταγειτνιών: -ῶνος, ὁ, ὁ δεύτερος μὴν τοῦ Ἀθηναϊκοῦ ἔτους, ἀντιστοιχῶν πρὸς τὸν παρὰ Βοιωτ. Πάνεμον, καὶ τὸν παρὰ Λάκωσι Καρνεῖον: περιελάμβανε δέ, κατὰ τὸ Γρηγοριανὸν ἡμερολόγιον, τὸ δεύτερον ἥμισυ τοῦ Αὐγούστου καὶ τὸ πρῶτον τοῦ Σεπτεμβρίου, Ἀντιφῶν 146. 26, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 5. 17, 1, πρβλ. Πλουτ. Ποπλ. 14. (Λέγεται δὲ ὅτι παράγεται τὸ ὄνομα ἐκ τοῦ μετά, γείτων, ἐπειδὴκατὰ τὸν μῆνα τοῦτον μετῴκουν καὶ ἑπομένως μετέβαλλον τοὺς γείτονας). Ἐντεῦθεν ἈπόλλωνΜεταγείτνιος = Καρνεῖος, Λυσίμ. παρ’ Ἁρπ.• μεταγείτνια, τά, = μετοίκια, Πλούτ. 2. 601Β. 

-------------

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ..